ཚོགས་པའི་ངོ་སྤྲོད།

བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ་ནི། བོད་ཀྱི་མང་གཙོ་དང་ཞི་བདེའི་ལམ་སྟོན་པ་ཆེན་པོ་ ༸ རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༤ པ་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་མང་གཙོ་དེ་སྲིད་དོན་ཚོགས་པའི་ལམ་ལུགས་ཡོད་པའི་མང་གཙོ་ཞིག་ལ་ཐུགས་རེ་གནང་བ་བཞིན། དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལོར་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༢༡ པའི་ཐོག་བཀའ་སློབ་ཕེབས་པའི་ནང།

“ཕྱིན་ཆད་བོད་སྐྱོང་སྟངས་ཐད་ཆ་བཞག་ན་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་མང་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་ཕྱིན་ན་ལེགས་པ་འདུག་གམ།  ཡང་ན་མང་གཙོའི་ལྟ་བ་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་ལྟར་ལྟ་བ་འདི་འདྲ་ཞིག་གི་ཐོག་ཕྱིན་ན་ལེགས་པ་འདུག་ཟེར་བ་སོགས།  གང་ལྟར་ལྟ་བ་འདྲ་མིན་ཁྱེར་མཁན་ནང་གསེས་ཀྱི་ཚོགས་པ་འདྲ་མིན་བཙུགས།  དམིགས་ཡུལ་གཅིག་གྱུར་གྱི་སྒོ་ནས་སོ་སོའི་ལྟ་བ་འདྲ་མིན་ཁྱེར་མཁན་ཕན་ཚུན་བགྲོ་གླེང་བྱས།  རྩོད་པ་རྩོད་སའི་ལམ་སྲོལ་ཞིག་གཏོད་དགོས་ཀྱི་འདུག”  ཅེས་སོགས་མགོན་པོ་གང་གི་ལམ་སྟོན་འོག་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་འགན་འཁུར་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་ལོ་  ༡༩༩༤ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢ ཉིན་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ་དངོས་སུ་དབུས་བརྙེས་པ་དང།  ཚོགས་པའི་དབུ་འབྱེད་སྐབས་དེའི་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་མཆོག་གིས་གནང་བ་མ་ཟད།  དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར་ ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་གསུང་འཕྲིན་བསྩལ་ཡོད་ལ།  གསུང་འཕྲིན་དེའི་ནང་” མ་འོངས་པར་བོད་འདི་དངོས་འབྲེལ་མང་གཙོ་མཚན་ཉིད་ཚང་ཞིང།  ཡག་པོ་ཞིག་ཡོང་བའི་དོན་དུ་སྲིད་དོན་གྱི་ཚོགས་པ་འདྲ་མིན་དགོས་པ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།  དེ་རིང་ཁྱེད་རང་ཚོས་སྲིད་དོན་གྱི་ཚོགས་པ་ཞིག་བཙུགས་པ་འདིས།  ཏན་ཏན་ང་ཚོའི་མ་འོངས་པའི་དམིགས་ཡུལ་རླབས་ཆེན་ཞིག་སྒྲུབ་པའི་ཐད་ལ་ཞབས་འདེགས་ངེས་ཅན་ཞིག་འགྲུབ་ངེས་རེད་དྲན་གྱི་འདུག  “ཅེས་བཀའ་ཕེབས་ཡོད།   ད་བར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པ་དང་བཅུ་གསུམ་པ།  བཅུ་བཞི་པ་བཅོ་ལྔ་པ་དང་བཅུ་དྲུག་པ་བཅས་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་ལྔའི་རིང་སྲིད་དོན་ཚོགས་པའི་འོས་འགན་ལྟར་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་གཞི་འདོན་པ་དང་འོས་གཞི་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱིས་ལས་འགན་འཁྱེར་ཡོད།  དེ་བཞིན་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་ནང་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་ཐད་ཆ་ཤས་ཤུགས་ཆེར་བླངས་ཡོད་པ་མ་ཟད།  ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ནས་མི་མང་གིས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་ཀྱིས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་སྐབས་དང་པོ་དང་སྐབས་གཉིས་པ།  བཀའ་ཁྲི་སྐབས་གསུམ་པའམ་སྲིད་སྐྱོང་སྐབས་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་བཅས་ལ་ཚོགས་པ་འདིས་སྔ་ཕྱིར་སྲིད་དོན་ཚོགས་པའི་བྱེད་སྟངས་སྤྱད་དེ་འགན་འཁུར་རིམ་པ་བླངས་ནས་མང་ཚོགས་ལ་འོས་ཤོག་གི་སྣེ་ཁྲིད་ཞབས་ཞུ་མཚན་ཉིད་ཚང་བ་ཞུས་ཡོད།  དེའི་གྲུབ་འབྲས་དཔང་རྟགས་ལྟ་བུར་བཀའ་ཤག་གི་ཁྲི་པ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཐད་ཀར་མོས་འདེམས་བྱེད་སྐབས།  སྔ་རྗེས་སུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པའི་བཏོན་པའི་བཀའ་ཁྲི་དང་སྲིད་སྐྱོང་འོས་གཞི་ཤ་སྟག་ལ་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད།  དེ་བཞིན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འོས་གཞི་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་ཕྱོགས་ལའང་རང་འཁྲིའི་འགན་བབ་ཕྲག་ཏུ་བླངས་ཤིང་གྲུབ་འབྲས་ཀྱང་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཡོད།  ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ གི་བཀའ་ཤག་གསར་པའི་སྲིད་སྐྱོང་དང་༢༠༡༦ལོའི་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཉིད་ཀྱང་འདི་ག་མང་གཙོ་ཚོགས་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་འོས་སྟོན་ཞུས་པའི་བོད་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་གི་དབུ་འཛིན་དེ་ཡིན།

བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ་དབུ་བརྙེས་པའི་ལོ་དེར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོ་ཚོགས་ཏེ་དབུས་རྒྱུན་སྐབས་དང་པོ།  ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ལོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་པ་དང་དབུས་རྒྱུན་སྐབས་གཉིས་པ།  ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གསུམ་པ་དང་དབུས་རྒྱུན་སྐབས་གསུམ་པ།  ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཞི་པ་དང་དབུས་རྒྱུན་སྐབས་བཞི་པ།  ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ལྔ་པ་དང་དབུས་རྒྱུན་སྐབས་ལྔ་པ།  ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དྲུག་པ་དང་དབུས་རྒྱུན་སྐབས་དྲུག་པ་༢༠༡༦ ལོར་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བདུན་པ་དང་དབུས་རྒྱུན་སྐབས་བདུན་པ་རྣམས་རིམ་བཞིན་མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་ལྟར་འོས་བསྡུའི་ལམ་ནས་འདེམས་ཐོན་བྱུང་ཡོད།  ཚོགས་པ་འདིར་ཚོགས་མི་ ༥༠༠༠ ལྷག་ཡོད་ཅིང་ས་གནས་ཁག་ ༣༦ ཡོད་པ་དང་སྐབས་བདུན་པའི་དབུས་རྒྱུན་ནི།  ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༤ ནས་ ༢༦ བར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བདུན་པ་བསྐྱངས་བ་བཅས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་དུ།

དབུས་རྒྱུན་སྐབས་བདུན་པ།

ཚེ་བརྟན་ནོར་བུ།

སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་གཙོ།

ཀརྨ་གཡང་གྲུབ།

སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་གཞོན།

སྐལ་བཟང་ཕུན་ཚོགས།

དྲུང་ཆེ་གཞོན་པ།

ཚེ་རིང་དབྱངས་འཛོམས།

ཕྱི་འབྲེལ་འགན་འཛིན་དང་དངུལ་གཉེར་།

བསྟན་འཛིན་རྣམ་མཛེས།

དཔལ་འབྱོར་འགན་འཛིན།

རྒྱ་ཐང་སྤྲུལ་སྐུ་ཀུན་མཁྱེན་བྱམས་ཆེན་ཆོས་རྗེ།

དཔལ་འབྱོར་དོ་དམ།

བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པའི་སྐབས་དང་པོ་ནས་བདུན་པ་བར་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དབུས་རྒྱུན་ལས་ཀྱི་མཚན་གཞུང་།

མཚན་གཞུང།སྐབས།ལས་གནས།
སྤྱི་འཐུས་ཀརྨ་ཆོས་འཕེལསྤྱི་འཐུས་ཀརྨ་ཆོས་འཕེལ
སྤྱི་འཐུས་ཀུན་དགའ་ཚེ་རིང་སྤྱི་འཐུས་ཀུན་དགའ་ཚེ་རིང་
སྤྱི་འཐུས་ཀརྨ་རྒྱ་མཚོསྤྱི་འཐུས་ཀརྨ་རྒྱ་མཚོ
སྤྱི་འཐུས་ནམ་མཁའ་བསྟན་འཛིནསྤྱི་འཐུས་ནམ་མཁའ་བསྟན་འཛིན
ཟླ་བ་ཚེ་རིང་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་
བྱ་ཉལ་ཚེ་རིང་ལྷ་སྐྱབསབྱ་ཉལ་ཚེ་རིང་ལྷ་སྐྱབས
སྨན་པ་པད་མ་རྡོ་རྗེསྨན་པ་པད་མ་རྡོ་རྗེ
ཨཱ་ཅཱརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགསཨཱ་ཅཱརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས
བློ་གྲོས་བཟང་པོབློ་གྲོས་བཟང་པོ
ལྷ་བཟང་ཚེ་རིང་ལྷ་བཟང་ཚེ་རིང་
སྤྱི་ཟུར་ཀུན་དགའ་ཚེ་རིང་ཚོགས་གཙོ
སྤྱི་འཐུས་བློ་བཟང་སྙན་གྲགསཚོགས་གཞོན
བློ་གྲོས་བཟང་པོཚོགས་གཞོན
ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིདདྲུང་ཆེ་དང་སྒྲིག་སྡོམ་པ
ཨཱ་ཅཱརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོཌསྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ
ཚེ་ཕྱག་ཐུབ་བསྟན་སྙན་གྲགསསྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ
ཚེ་རིང་ལྷ་སྐྱབསའཛིན་སྐྱོང་དྲུང་ཆེ
ཀརྨ་ལེགས་བཤདཟུང་དྲུང
ཀརྨ་རྒྱ་མཚོཕྱི་དྲིལ་འགན་འཛིན
དབུ་རྒྱན་ནོར་བུདྲིལ་བསྒྲགས་འགན་འཛིན
དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་དཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་པ
བསོད་ནམས་ཆོས་སྒྲོནདངུལ་གཉེར
བསྟན་དརམཐུན་འབྲེལ་འགན་འཛིན
ཨཱ་ཅཱརྱ་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོཌབར་བརྒལ་ཚོགས་གཙོ
སྤྱི་འཐུས་བློ་བཟང་སྙན་གྲགསཚོགས་གཞོན
སྤྱི་ཟུར་ཀུན་བཟང་དཔལ་འབྱོརཚོགས་གཞོན
ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིདསྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེའི་མགྲིན་ཚབ་པ
ཚེ་ཕྱག་ཐུབ་བསྟན་སྙན་གྲགསསྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་དང་སྒྲིག་འདོན་པ
ཀརྨ་ལེགས་བཤདསྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ
སྤྱི་ཟུར་ཀརྨ་རྒྱ་མཚོཕྱི་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ
བྱ་ཉལ་ཚེ་རིང་ལྷ་སྐྱབསའཛིན་སྐྱོང་དྲུང་ཆེ
ཚེ་རིང་ཆོས་སྒྲོནཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ
སྤོག་ར་དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་ཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ
བསོད་ནམས་བཟང་པོཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ
བསྟན་པ་འཕྲིན་ལསཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ
ཀོང་པོ་དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་སྤྱི་གཉེར
ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་བསོད་ནམས་ཆོས་སྒྲོནའབྲེལ་མཐུད་འགན་འཛིན
སྨན་རྩིས་ཁང་ལས་བྱེད་ཚེ་རྣམམཐུན་འབྲེལ་འགན་འཛིན
ཡབ་ཆེན་པ་སངས་ཚེ་རིང་དབུས་རྒྱུན་ཟུར་པ
ཀརྨ་ཆོས་འཕེལཚོགས་གཙོ
བསོད་ནམས་བཟང་པོཚོགས་གཞོན
ཚེ་རིང་དབང་འདུསཚོགས་གཞོན
པདྨ་བསྟན་འཛིནཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ
བྱམས་པ་ཆོས་འཕེལཟུང་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ
དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་དཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་པ
ཨ་ཞང་ལྷག་པ་ཚེ་རིང་དཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་པ
བསོད་ནམས་རྒྱལལས་བྱེད
དབྱངས་སྒྲོལལས་བྱེད
སངས་རྒྱས་དོན་འགྲུབདང་བླང་ལས་བྱེད
དབྱངས་ཅན་ལྷ་མོདང་བླངས་ལས་བྱེད
མཚོ་མོདང་བླངས་ལས་བྱེད
རིག་འཛིན་དབང་མོདང་བླངས་ལས་བྱེད
ཀུན་བཟང་དབང་མོདང་བླངས་ལས་བྱེད
འཆི་མེད་གཡུང་དྲུང་ཚོགས་གཙོ
ཨ་ཞང་ལྷག་པ་ཚེ་རིང་ཚོགས་གཞོན
དབུས་ཕྲུག་ཚེ་རིང་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ
དབྱངས་སྒྲོལཕྱི་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ
བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ཟུང་དྲུང་
བསོད་ནམས་རྒྱལཟུང་དྲུང་
བསོད་ནམས་བཟང་པོདྲིལ་བསྒྲགས་དྲུང་ཆེ
དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་དཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་པ
སྤུ་ཧྲེང་དཔལ་འབྱོརདཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་པ
པད་མ་དབྱངས་ཅནལས་བྱེད
བསྟན་འཛིན་དབང་དགའལས་བྱེད
སྐལ་བཟང་ཚེ་རིང་ལས་བྱེད
སྒྲོལ་དཀརལས་བྱེད
ཟླ་བ་ཚེ་རིང་དང་བླངས་ཞབས་ཞུ་བ
སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེདང་བླངས་ཞབས་ཞུ་བ
ཡོན་ཏནདང་བླངས་ཞབས་ཞུ་བ
བསྟན་འཛིན་བདེ་སྐྱིདདང་བླངས་ཞབས་ཞུ་བ
བྱམས་པདང་བླངས་ཞབས་ཞུ་བ
དགེ་ལེགས་འཇམ་དབྱངསཚོགས་གཙོ་
བཅུད་པར་གཡང་མཁོ་རྒྱལཚོགས་གཞོན
བསྟན་འཛིན་རྒྱལ་མཚནཚོགས་གཞོན
སེར་སྨད་བློ་དགའསྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ
བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགསསྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ
ཀརྨ་གཡང་གྲུབཟུང་དྲུང་
ཚེ་བརྟན་ནོར་བུཟུང་དྲུང་དང་མགྲིན་ཚབ་པ
མཐའ་ཡས་རྒྱ་མཚོཟུང་དྲུང་
ཀརྨ་བསྟན་འཛིནཟུང་དྲུང
སྤུ་ཧྲེང་དཔལ་འབྱོརདཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་པ
ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེདཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་པ
བསྟན་འཛིན་རྣམ་མཛེསདྲིལ་བསྒྲཌ་དྲུང་ཆེ་དང་དངུལ་གཉེར
འཇམ་པ་ཆོས་འཕེལཕྱི་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ
བསྟན་འཛིན་ཆོས་འཛོམསདཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་པ
བསྟན་འཛིན་དར་རྒྱསརྩིས་པ

བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པའི་ཡན་ལག་ས་གནས་རྒྱུན་ལས་ཡོད་པ་ཁག་གཤམ་གསལ།

ས་གནས།
བདེ་སྐྱིད་གླིང་།
རྡ་རམ་ས་ལ།
ཀུ་ལུ་མཱ་ན་ལི།
སྤོཀ་ར།
ལ་དྭགས།
སྦེ་ལ་ཀོབ།
མོན་གྷོ།
ཧོན་སུར།
ཅྭན་དྷི་གྷར།
སིམ་ལཱ།
གྷོ་ཝ།
ནཱ་སིག
ལྡི་ལི།
ཅི་ནཱཡི།
བྷིང་ལོར།
མན་སྤར་ཏྲི།
སྦིར་ས་གནས།
ཝཱ་རཱ་ན་སི།
བྷན་དྷ་རཱ།
རཱ་ཝང་བ།
བལ་ཡུལ་ས་གནས།

བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པའི་འབྲེལ་མཐུད་པ་ཡོད་པའི་ས་གནས་ཁག

ས་གནས་།
པུ་ནེས།
མེས་སོར།
ཨ་རི།
ཨོ་རི་ས།
ཨོ་སི་ཏྲི་ལི་ཡ།
དྷི་མ་སྤུར་དང་ཀོ་ཧི་མ།
རྡོ་རྗེ་གླིང་།
སུད་སི།
ཐེ་ཝན།
ཨི་ཏྲ་ལི།

ཚོགས་མི།

ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་བལ་གཉིས་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་བཅས་ལ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མིར་དངོས་སུ་འཛུལ་ཞུགས་ཟིན་པའི་ཚོགས་མི་གྲངས་ ༥༠༠༠ ལྷག་ཡོད།