ལོ་རྒྱུས།

ཐོག་མའི་ངོ་སྤྲོད།
རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཤིག་བརྟན་གནས་དར་གསུམ་བྱེད་པ་ལ་བློ་སྒོ་ཡངས་པའི་ངང་ནས་རིག་པ་སྒྲིམ་སྟེ་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་མཐོང་དགོས་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཀྱི་རང་དབང་ཆེད་རང་སྲོག་བློ་གཏོང་གནང་བཞིན་པ་རྣམས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་རང་ནུས་གང་ཡོད་ཀྱིས་རང་འཁྲིའི་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་དགོས་པ་སྨོས་མེད་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བརྗེད་མི་རུང་བའི་གནད་དོན་གཙོ་བོ་གཅིག་ནི། བོད་བརྟན་གནས་དར་གསུམ་བྱེད་པའི་རྩ་བ་ལྟ་བུའི་བོད་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་ལམ་ལུགས་གཉིས་ཀ་བདག་བཟུང་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ནི་འདོར་ཐབས་མེད་པའི་འགན་ཁུར་ཞིག་རེད། དེའི་ནང་ནས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་དང་། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་༡༤ པའི་མཛད་འཕྲིན་གྱི་ཆ་ཤས་སུ་གྱུར་པའི་བོད་ཀྱི་མང་གཙོ་ནི་བོད་མིའི་འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་ཀའི་འདོད་དོན་སྒྲུབ་པའི་ལམ་ལུགས་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བ་དེ་ཡིན་ལ། འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ནང་མང་གཙོའི་ཆེད་དུ་མི་སེར་འབུམ་ཕྲག་མང་པོའི་མི་རྒྱུ་གོ་གནས་དང་བཅས་པ་ཤོར་དང་ཤོར་མུས་ཡིན་ཡང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མང་གཙོ་དེ་ནི་༸གོང་ས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་ཐུགས་རྗེ་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་གནང་བའམ་བོད་མི་ཚོས་བསྐལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོར་བསགས་པའི་རྣམ་དཀར་ལས་བཟང་གི་འབྲས་བུ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱ་ཆོག་པ་ཡིན། དེས་ན་བཙན་བྱོལ་དུ་གནས་པའི་བོད་པ་ཚོས་བོད་ཀྱི་མང་གཙོ་འདི་ཉིད་སྲུང་སྤེལ་འཐུས་ཤོར་མེད་པ་བྱས་ཏེ་མ་འོངས་པར་གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ལ་རྩིས་འབུལ་ཞུ་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས།
མང་གཙོའི་གོ་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གཏམ།
མང་གཙོ་ཞེས་པའི་གོ་དོན་ནི། མི་མང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བའམ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པ་ལ་ཟེར། དེ་ནི་བྱུང་རབས་ཀྱི་ཆ་ནས་སྟོན་པ་ཡེ་ཤུ་མ་འཁྲུངས་པའི་ཡར་སྔོན་དུ་མི་ལོ་༥༠༠ ཙམ་ལ་བྱུང་ཞིང་། དེ་ནི་དབྱིན་ཡིག་ནང་(Demo) ཞེས་པ་མི་མང་དང་། (cracy) ཞེས་པ་དབང་སྒྱུར་ལ་གོ་བའི་མིང་ཚིག་གཉིས་བསྡོམས་པས་མང་གིས་དབང་སྒྱུར་རམ་མང་གཙོ་ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ནང་པའི་གཞུང་ལུགས་ནས་(ཚོགས་ཀྱིས་གཙོ་བ་) ཞེས་བྱུང་བ་ལྟར། ལམ་ལུགས་དེ་རིམ་གྱིས་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པ་དང་དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ནང་སྤྱི་ཚོགས་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལམ་ལུགས་ཡག་ཤོས་ཤིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་སྤྱི་ཚོགས་འཛིན་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ནང་དཔེར་ན། སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་སྣ་མང་ཡོད་པའི་ཨ་རི་དང་རྒྱ་གར་ལྟ་བུ་དང་། ཨ་ཧྤི་རི་ཁའི་ནང་དུ་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་གཅིག་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད་ཟེར། དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སོགས་སོ་སོ་རང་ཉིད་ལ་དཔག་པའི་མང་གཙོའི་འགྲེལ་བཤད་རེ་བྱེད་བཞིན་པ་རེད། འཛམ་གླིང་ནང་མང་གཙོའི་གོ་དོན་ཐད་འཁྲུལ་གཞི་འདྲ་མིན་དང་གོ་དོན་ཆེ་ཆུང་མང་པོ་ཡོད་མོད། གཙོ་བོ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་དབང་སྒྱུར་བྱེད་པ་ལ་མི་རྣམས་ཡིད་དབང་འཕྲོག་སྟེ་མང་གཙོ་ལ་དགའ་ཞེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས།
མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ནི། སྐྱེ་བོ་སོ་སོའི་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཁེ་ཕན་གཞིར་བཞག་པ་དང་ཁྲིམས་ཀྱིས་དབང་སྒྱུར་བྱེད་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཞིག་གི་ལམ་སྲོལ་ཡིན་ལ། མང་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཚང་མས་གཅིག་གྱུར་གྱི་ངོས་འཛིན་བྱེད་པའི་རང་དབང་གི་ཁོངས་སུ། ཆོས་དད་རང་དབང་དང་གསར་འགོད་རང་དབང་། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དང་མཉམ་སྦྲེལ་དང་འདུ་འཛོམས་རང་དབང་། རང་དབང་ཕལ་ཆེར་རྩ་ཁྲིམས་དང་བཅའ་ཁྲིམས་ཁག་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ལམ་ལུགས་འདི་ནི། ཚད་བཀག་མེད་པའི་རང་སྣང་གང་དྲན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ལམ་ལུགས་ཤིག་རྩ་བ་ནས་མིན་པ་མ་ཟད། གང་ཟག་རང་ཉིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དང་ཁེ་ཕན་སྲུང་སྐྱོབ། སྐྱེ་བོ་གཞན་གྱི་རང་དབང་དང་ཁེ་ཕན་ལ་བརྡལ་བཤིག་མི་གཏོང་བ་བར་རང་གཞན་གཉིས་ཀའི་བདེ་སྐྱིད་དང་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཐུབ་དགོས། རང་ཉིད་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དང་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་གཅིག་པུའི་ཆེད་དུ་མིན་པར་སྤྱི་ཚོགས་ལ་སེམས་ཁུར་བླངས་ཏེ་ལས་དོན་ལ་མཉམ་ཞུགས་བྱ་རྒྱུ་དང་སྤྱི་དོན་ཐོག་སེམས་བསྐྱེད་ཆེ་བའི་ཡུལ་མི་སྤུས་གཤིས་དག་པ་ཞིག་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། མང་གཙོའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོའི་གྲས་སུ། རང་དབང་ཅན་གྱི་འོས་བསྡུ་དང་འདྲ་མཉམ། མང་མོས་ཀྱིས་དབང་སྒྱུར་དང་གྲངས་ཉུང་གི་ཐོབ་ཐང་། འགན་དབང་ཆ་བགོས་དང་འགན་འཁུར་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ། སྲིད་དོན་གྱི་ཚོགས་པ་ཁག་དང་རྩ་ཁྲིམས་ལྡན་པའི་གཞུང་། རང་དབང་ལྡན་པའི་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་དང་སྒེར་བཙུགས་རང་དབང་ཅན་གྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ཡོད་པ་སོགས་སྐྱེ་བོ་སྒེར་གྱི་བདེ་སྐྱིད་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མང་པོ་ལྡན་པའི་ལམ་ལུགས་ཡག་ཤོས་ཤིག་ཡིན།

མང་གཙོའི་རྣམ་གྲངས།
མང་གཙོ་ལ། ཐད་ཀའི་མང་གཙོ་དང་འཐུས་མི་ཅན་གྱི་མང་གཙོ་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཡོད་ལ། ཐད་ཀའི་མང་གཙོ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཐོག་གི་མང་གཙོ་ཐོག་མའི་གྲས་ཤིག་དང་། གྷི་རི་སིའི་རྒྱལ་ས་ཨེ་ཐན་དུ་དར་མྱོང་ཞིང་མང་གཙོ་དེ་ལ་དེང་སང་གི་མང་གཙོ་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་མང་པོ་ཡོད་ཅིང་། དཔེར་ན་ཁོང་ཚོའི་མང་གཙོའི་ལུགས་སྲོལ་ནང་སྐྱེས་པ་ཕོ་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་གཏན་འཇགས་ལས་དོན་བྱེད་མི་ཆོག་པ་ལྟ་བུ་རེད། འཐུས་མི་ཅན་གྱི་མང་གཙོ་ནི། དེང་སང་དར་ཁྱབ་ཆེ་བ་དང་དེ་ཡང་གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས་ཀྱི་མང་གཙོ་དང་སྲིད་འཛིན་ལམ་ལུགས་ཀྱི་མང་གཙོ་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཡོད་པ་རེད། གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས་ཅན་གྱི་མང་གཙོ་ནི་དབྱིན་ཇི་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་དཔེ་མཚོན་དུ་འཇོག་ཆོག་པ་ཡིན། སྲིད་འཛིན་ལམ་ལུགས་ཀྱི་མང་གཙོ་ནི་ཨ་རི་ལྟ་བུ་དང་། དེ་ཡང་མི་མང་གི་ཐད་ཀར་སྲིད་འཛིན་འོས་འདེམས་བྱེད་པ་དང་སྲིད་འཛིན་གྱིས་བཀའ་བློན་རྣམས་ཐད་བསྐོ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།

བོད་ཀྱི་ཐོག་མའི་གནས་སྟངས།
བོད་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་པའི་རང་བཙན་གཙང་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། གནས་ལུགས་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་ཙམ་མིན་པར་མི་རིགས་གཞན་གྱི་ཡིག་ཆ་དང་ལྷག་པར་རྒྱ་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་ཆའི་ནང་དུའང་གསལ་ཡོད་པ་རེད། བོད་ལ་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་མ་དར་བའི་གོང་དུ་རྒྱལ་པོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དང་རིམ་གྱིས་འགྱུར་བ་ཕྱིན་ཏེ་སེར་སྐྱ་གཉིས་ཀས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ཡོད་མོད། དེ་ནི་ཚོགས་མིའི་ཡོངས་ཁོངས་འོས་བསྡུ་དང་འཐུས་མི། ཡང་ན་མང་མོས་ལྟ་བུའི་ལམ་ནས་ཡོང་བ་མིན་སྟབས། ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་སམ་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་ལམ་ལུགས་ལ་མི་མང་པོས་འགྲེལ་བཤད་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

བོད་ཀྱི་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ།
ཕྱི་ལོ་༡༩༥༩ ཟླ་༡༢ པའི་ནང་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་བོད་མི་སེར་སྐྱ་གཉིས་ཀྱིས་བརྟན་བཞུགས་ཤིག་ཕུལ་སྐབས། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་འདི་སྔར་ལྟར་མ་ཡིན་པར་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་མང་གཙོའི་གཞུང་ཞིག་དགོས་གལ་ཆེ་བས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་ངོ་ཚབ། མང་མོས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་འཐུས་མིའི་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་དགོས་གཤིས། ཆོས་ལུགས་ཆེན་པོ་བཞིའི་འཐུས་མི་རེ་དང་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ནས་འཐུས་མི་རེ་བཅས་འོས་འདེམས་ཀྱི་ལམ་ནས་མིང་གཞུང་འཕྲལ་དུ་འབུལ་དགོས་ཀྱི་བཀའ་ཕེབས་པ་ལྟར་འོས་ཐོབ་སེར་སྐྱ་འཐུས་མི་༡༣ གྱི་མིང་ཐོ་འབུལ་ལམ་ཞུས་ཏེ། ཕྱི་ལོ་༡༩༦༠ ཕྱི་ཟླ་༩ ཚེས་༢ ཉིན་༸གོང་ས་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཀྱིས་བོད་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་མང་གཙོའི་གཞུང་དབུ་བརྙེས་པའི་མཛད་སྒོ་བསྐྱངས་པ་དང་། ཉིན་དེ་ནི་ཡོངས་གྲགས་རྩོད་མེད་ངང་བོད་ཀྱི་མང་གཙོ་དབུས་བརྙེས་པའི་དུས་ཚིགས་སུ་གཏན་འཁེལ་བ་རེད།

བོད་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག
ཕྱི་ལོ་༡༩༩༡ ནས་བོད་ཀྱི་བཀའ་བློན་བསྐོ་བཞག་བྱེད་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཕྱིན་ཏེ། བཀའ་བློན་གྱི་འོས་གཞི་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བདམས་གནང་བ་དང་། འོས་གཞི་དེ་ནས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱིས་བཀའ་བློན་ལྷན་ཚོགས་འོས་འཕེན་གྱིས་མཐའ་མའི་བསྐོ་བཞག་བྱས་པ་བརྒྱུད། འདེམས་ཟིན་པའི་བཀའ་ཤག་ནང་ཁུལ་ནས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མོས་འདེམ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༢༠༠༡ ནས་མི་མང་གིས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་བཀའ་བློ་ཁྲི་པ་བསྐོ་བཞག་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ་བཏོད་དེ། འདེམས་ཐོན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་སྐབས་དང་པོ་དང་སྐབས་གཉིས་པ། བཀའ་ཁྲི་སྐབས་གསུམ་པའམ་སྲིད་སྐྱོང་བ་བཅས་ལ་སྔ་ཕྱིར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པས། སྲིད་དོན་ཚོགས་པའི་བྱེད་སྟངས་སྤྱད་དེ་སྔ་རྗེས་སུ་འགན་ཁུར་ཆེན་པོས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འོས་ཤོག་གི་ཁ་ལོ་རིམ་གྱིས་བསྒྱུར་བ་དང་། དེའི་གྲུབ་འབྲས་དཔང་རྟགས་ལྟ་བུར་བཀའ་ཤག་གི་ཁྲི་པ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཐད་ཀར་འདེམས་སྐབས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པས་བཏོན་པའི་བཀའ་ཁྲིའི་འོས་གཞི་དང་། སྲིད་སྐྱོང་གི་འོས་གཞི་ཤ་སྟག་ལ་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འོས་གཞི་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་ཕྱོགས་ལའང་རང་འཁྲིའི་འགན་བབ་ཕྲག་ཏུ་བླངས་ཤིང་གྲུབ་འབྲས་ཀྱང་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཡོད། བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་བ་ནས་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅོ་ལྔ་བྱུང་ཞིང་། ཐོག་མའི་སྐབས་སུ་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་ཤག་ཐད་ཀར་བསྐོ་བཞག་གནང་བ་དང་། བཀའ་ཤག་སྐབས་དང་པོར་བཀའ་བློན་༤ དང་། སྐབས་གཉིས་པར་བཀའ་བློན་༦ ། སྐབས་གསུམ་པ་དང་བཞི་པར་བཀའ་བློན་༤ རེ། སྐབས་ལྔ་པར་བཀའ་བློན་༦ །སྐབས་དྲུག་པར་བཀའ་བློན་༤ ། སྐབས་བདུན་པར་བཀའ་བློན་༦ །སྐབས་བརྒྱད་པར་བཀའ་བློན་༣ ། སྐབས་དགུ་པར་བཀའ་བློན་༥ །སྐབས་བཅུ་པར་བཀའ་བློན་༩ ། སྐབས་བཅུ་གཅིག་པར་བཀའ་བློན་༡༢ ། སྐབས་བཅུ་གཉིས་པར་བཀའ་བློན་༤ ། སྐབས་བཅུ་གསུམ་པར་བཀའ་བློན་༨ །སྐབས་བཅུ་བཞི་པར་བཀའ་བློན་༧། སྐབས་བཅོ་ལྔ་པར་སྲིད་སྐྱོང་དང་བཀའ་བློན་༯ ཡོད་པ་རེད།

བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས།
དེ་ནས་བཟུང་ད་བར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅོ་ལྔའི་བར་བྱུང་ཞིང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ནི། སྤྱི་འཐུས་སྐབས་དང་པོར་འཐུས་མི་གྲངས་༡༣ དང་། སྐབས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པར་འཐུས་མི་༡༧ རེ། སྐབས་བཞི་པ་དང་ལྔ་པ་གཉིས་ལ་འཐུས་མི་༡༦ རེ། སྐབས་དྲུག་པ་དང་བདུན་པར་འཐུས་མི་༡༧ རེ། སྐབས་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་པ། བཅུ་བ་བཅས་ལ་འཐུས་མི་༡༢ རེ། སྐབས་བཅུ་གཅིག་དང་བཅུ་གཉིས། བཅུ་གསུམ་བཅས་ལ་འཐུས་མི་༤༦ རེ། སྐབས་བཅུ་བཞི་པར་འཐུས་མི་༤༣ དང་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པར་འཐུས་མི་༤༤ ། སྐབས་བཅུ་དྲུག་པར་༤༥ ཡོད་པ་སྟེ། དེ་ནི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་གྲངས་ཚད་འཕེལ་རིམ་ཡིན་པ་དང། དེར་བརྟེན་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༤ ཟླ་༩ ཚེས་༢ ནས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ་དབུ་བརྙེས་པ་ནས་ད་བར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅུ་གཉིས་དང་བཅུ་གསུམ་པ། བཅུ་བཞི་པ་དང་བཅོ་ལྔ་པ་བཅས་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཞིའི་རིང་སྲིད་དོན་ཚོགས་པའི་འོས་འགན་ལྟར་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་གཞི་འདོན་པ་དང་འོས་གཞི་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱིས་ལས་འགན་ཁྱེར་ཡོད། དེ་བཞིན་འོས་བསྡུའི་ལས་རིམ་ནང་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་ཐད་ཆ་ཤས་ཤུགས་ཆེར་བླངས་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྐབས་འདིའི་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་ཀྱང་འདི་ག་མང་གཙོ་ཚོགས་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་བདམས་པའི་བོད་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་གི་འགོ་འཛིན་དེ་ཡིན།

ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན།
ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་གྱི་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ནི། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་མི་མང་གི་གནས་སྐབས་དམིགས་བསལ་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་པའི་ཁྲིམས་འཛིན་གོང་ན་མེད་པ་དེ་ཡིན། སྡེ་ཚན་འདི་ནི་རང་ལོ་དང་ཞབས་ལོ་ལྟར་ཡིན་པས་བཀའ་སྤྱི་ལྟར་སྐབས་རིམ་པ་བརྩི་སྲོལ་མེད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་༦༢ པའི་ཆ་རྐྱེན་འོག་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༢ ཟླ་༣ ཚེས་༡༡ ཉིན་བཙན་བོད་མིའི་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་གྱི་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་དེ་ཉིད་བཞུགས་སྒར་ངྷ་རམ་སཱ་ལར་དབུ་འཛུགས་གནང་། ཐོག་མར་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་གཅིག་ལས་མེད་ཀྱང་། ༡༩༩༧ ཟླ་༠༡ ཚེས་༢༩ ཉིན་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་གཞན་གཉིས་བསྐོ་གཞག་དམ་འབུལ་མཛད་དེ་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་གྲུབ་ཆ་ཚང་བར་གྱུར་ཡོད། ཕྱི་ལོ་༡༩༩༢ ནས་༢༠༡༡ བར་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་རྣམས་འོས་འདེམས་བརྒྱུད་དེ་མཐའ་མར་དེ་ལ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་འཛིན་མཚན་ཐོག་ནས་བསྐོ་བཞག་མཛད་རྒྱུར་གཏན་འབེབས་བྱུང་ཡང་། བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་རིམ་པ་༢༨ བྱུང་བ་དང་། ད་ལྟ་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་༢༨ ལྟར་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བ་དང་། ཁྲིམས་ཞིབ་པ་གཞན་གཉིས་བཅས་སོ་སོའི་གོ་ཡུལ་སྟོང་པ་ནམ་ཐོན་ལ་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་དང་། སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་ཚོགས་གཞོན། སྲིད་སྐྱོང་བཅས་ནས་སྐབས་དེའི་འོས་མི་འདེམས་སྒྲུག་ཁོ་ནའི་ཆེད་བསྐོ་འཛུགས་བྱས་པའི་མི་འགྲོ་གསུམ་མམ་ལྔ་ཡོད་པའི་འདེམས་སྒྲུག་ཚོགས་ཆུང་གིས། ཉིས་ལྡབ་ལས་མ་ཉུང་བའི་འཆར་ཕུལ་ལྟར་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་འོས་བསྡུའི་ལམ་ནས་མང་མོས་ཐོབ་པ་དེར་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བའམ་ཁྲིམས་ཞིབ་པར་འོས་ཐོན་བྱུང་བར་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུ། ཞེས་བཞིན་ཕྱག་བསྟར་གནང་མུས་ཡིན། ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་འོག་ཏུ་ས་གནས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་དང་སྐོར་སྐྱོད་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་བཅས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་རིམ་པ་གཉིས་ཡོད་པ་དང་། གནས་སྐབས་ས་གནས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ལ། རྒྱ་གར་ནང་བྱང་ཕྱོགས་བོད་མིའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་། ལྷོ་ཕྱོགས་བོད་མིའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་། ལ་དྭགས་བོད་མིའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་། ཤར་ཕྱོགས་བོད་མིའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་། བལ་ཡུལ་དུ་གཅིག་ལྕོགས་ས་གནས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་བཞི། སུའུ་སི་ལ་གཅིག་ལྕོགས་ས་གནས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གཅིག་བཅས་ཁྱོན་སྡོམས་ས་གནས་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་དགུ་ཡོད་པ་རེད། སྐོར་བསྐྱོད་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་ནི་གནས་སྐབས་ཡུལ་དུས་ཀྱི་དབང་གིས་དངོས་སུ་ཚུགས་མེད་པ་ཙམ་ཡིན།